“Công ty bảo vệ có được phép giữ căn cước của nhân viên không?” là câu hỏi đang nhận được sự quan tâm đặc biệt trong bối cảnh nhiều công ty bảo vệ áp dụng biện pháp này nhằm ràng buộc nhân viên. Tuy nhiên, hành vi giữ căn cước công dân của người lao động không chỉ đặt ra vấn đề về tính pháp lý, mà còn ảnh hưởng đến quyền tự do cá nhân và sự bình đẳng trong quan hệ lao động. Trong bài viết này, Bảo vệ S3 sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật liên quan, làm rõ tính hợp pháp của hành vi này.
Vì sao công ty bảo vệ lại giữ căn cước của nhân viên
Trước tiên thì chúng ta cùng tìm hiểu về vấn đề này. Việc các công ty bảo vệ giữ căn cước công dân của nhân viên bắt nguồn từ nhu cầu quản lý lao động đặc thù trong ngành dịch vụ bảo vệ, nơi yếu tố nhân sự đóng vai trò then chốt.
Một trong những nguyên nhân chính là lo ngại về tình trạng nhân viên bảo vệ tự ý nghỉ việc mà không báo trước, gây khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ cho khách hàng.
Ngoài ra, đặc thù công việc bảo vệ thường yêu cầu sự tin cậy cao, công ty muốn sử dụng việc giữ căn cước như một hình thức “ràng buộc trách nhiệm” để tránh các rủi ro liên quan đến hành vi tiêu cực hoặc vi phạm kỷ luật của nhân viên.
Bên cạnh đó, áp lực từ cam kết hợp đồng với khách hàng khiến các công ty bảo vệ tìm đến các biện pháp quản lý nghiêm ngặt, dù đôi khi vi phạm quyền lợi người lao động. Tuy nhiên, chính sự thiếu hiểu biết hoặc cố tình bỏ qua các quy định pháp luật lao động đã dẫn đến việc áp dụng biện pháp này một cách sai lệch, gây ra tranh cãi về tính hợp pháp và đạo đức trong quản trị nhân sự.
Có thể bạn cũng sẽ quan tâm tới bài viết: Công ty bảo vệ không trả lương thì phải làm sao?
Công ty bảo vệ có được phép giữ căn cước không?
Xin được phép trả lời ngay: Công ty bảo vệ có hành động “giữ căn cước công dân” của nhân viên bảo vệ là sai theo quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam. Chính vì thế, công ty bảo vệ không được phép giữ căn cước của nhân viên.
Cụ thể, có các căn cứ sau:
1. Vi phạm quyền sở hữu căn cước công dân
Theo quy định tại Điều 7 Luật Căn cước 2023 số 26/2023/QH15 áp dụng từ năm 2024:
Điều 7. Các hành vi bị nghiêm cấm
Giữ thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước trái quy định của pháp luật.
Việc công ty giữ căn cước công dân của nhân viên là xâm phạm quyền sở hữu hợp pháp của cá nhân và cản trở quyền sử dụng giấy tờ tùy thân cần thiết trong đời sống.
2. Không có cơ sở pháp lý để giữ giấy tờ
Về quy định trong pháp luật lao động đối với giấy tờ tùy thân:
– Khoản 1 điều 17 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định: Hành vi người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động:
Giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động.
– Khoản 3, điều 165 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định: Các hành vi bị nghiêm cấm đối với người sử dụng lao động:
Giữ giấy tờ tùy thân của người lao động.
Hành vi giữ căn cước của nhân viên bảo vệ bị cấm nhằm bảo vệ quyền tự do và sự bình đẳng của người lao động, tránh việc lạm dụng quyền lực và ràng buộc trái pháp luật.
3. Ảnh hưởng đến quyền tự do làm việc
Bộ luật Lao động 2019 bảo vệ quyền tự do làm việc của người lao động, bao gồm quyền chấm dứt hợp đồng theo quy định. Hành động giữ căn cước công dân nhằm mục đích ép buộc người lao động không được tự ý nghỉ việc là hành vi vi phạm.
4. Xử phạt hành chính
Theo Nghị định 28/2020/NĐ-CP, hành vi giữ giấy tờ tùy thân của người lao động có thể bị xử phạt hành chính, với mức phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng tùy theo mức độ vi phạm.
Giải pháp thay thế hợp pháp
Công ty có thể ký hợp đồng lao động rõ ràng để đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của hai bên.
Sử dụng bản sao giấy tờ có công chứng thay vì giữ bản chính căn cước công dân.
Nếu cần đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ, công ty có thể áp dụng các biện pháp khác như đặt cọc (nếu phù hợp pháp luật) hoặc xây dựng chính sách lương thưởng hợp lý để giữ chân người lao động.
Có thể bạn cũng sẽ quan tâm tới bài viết: Cần làm gì khi công ty trốn đóng bảo hiểm xã hội?
Lời kết
Việc giữ căn cước công dân của nhân viên bảo vệ là hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời đi ngược lại tinh thần tôn trọng quyền lợi và tự do lao động của mỗi cá nhân. Để xây dựng môi trường làm việc bền vững, các công ty bảo vệ cần thay đổi tư duy quản lý, tuân thủ quy định pháp luật, và tìm kiếm những giải pháp hợp pháp nhằm ràng buộc trách nhiệm, như thông qua hợp đồng lao động minh bạch, chính sách lương thưởng phù hợp hoặc các biện pháp quản lý khác hiệu quả hơn. Đảm bảo quyền lợi của người lao động không chỉ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn xây dựng hình ảnh công ty đáng tin cậy, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững trong ngành bảo vệ.
